by Sunčani septembarski dan, čak i pretopao za dužu vožnju autom, činio se idealan za malo ‘’dodatnog’’ turizma na putovanju ka Lukavcu gde se i ove godine, svemu uprkos, održavao Međunarodni sajam turizma i ekologije LIST, a na koji sam krenuo sa tradicionalnom radošću i ushićenjem zbog susreta sa mojim dragim ljudima.
U nekoliko ranijih blogova pisao sam i o sajmu i o samom Lukavcu i njegovom zanimljivom okruženju sa naglaskom na mnogo poznatiju Tuzlu, uz napomenu da je za dolazak u te krajeve uglavnom korišten pravac Novi Sad – Bijeljina – Tuzla -Lukavac.
Maršruta koju sam odabrao za ovogodišnji dolazak duža je od gore navedene za samo 20 km, ali je obzirom na konfiguraciju terena i na činjenicu da se skoro 100 km vozi po auto putu, daleko lakša za vožnju.
Jedini razlog zašto nisam ovaj pravac češće koristio je ta jedna granica ‘’viška’’ u odnosu na put preko Bijeljine.
Nakon što se sa auto puta isključi kod Županje, do graničnog prelaza na Savi kod mesta Orašje stiže se za desetak minuta.
U odnosu na ranije dolaske, na samom putu primećujem veliki broj novopostavljenih tabli koje usmeravaju na brojne turističke zanimljivosti u ovim krajevima, za koje nisam ranije čuo, i tu ide moja prva pohvala – turistička signalizacija je odrađena vrhunski.
Obzirom na kasniji polazak toga dana, kao centralna (i jedina) turistička aktivnost izabrana je poseta Starom gradu Srebrenik ili kako ga još zovu Srebrenička kula tj Tvrđava Srebrenik.
Srebrenik se nalazi na 45 km od granice tj. Orašja na putu koji vodi ka Tuzli, Sarajevu, Doboju itd.
Željeni pravac birate na velikoj raskrsnici u blizini Tuzle koja se nalazi na 28 km od Srebrenika (dakle, 73 km od granice sa Hrvatskom) – desno je pravac za Lukavac i Doboj, ako nastavite pravo stićićete za 110 km u Sarajevo, a levo je centar Tuzle i pravac ka Bijeljini i Srbiji.
U samom centru Srebrenika na velikoj raskrsnici turistička signalizacija (ili navigacija) će vas usmeriti na skretanje levo (za one koji dolaze iz pravca Hrvatske) ka zaseoku Gornji Srebrenik u kom se smestila bajkovita srednjevekovna Tvrđava Srebrenik.
Od raskrsnice do tvrđave ima 6 km putem preko brežuljaka, uz malo vožnje uzbrdo i uživanja u prelepim pejzažima.
Tvrđava koja se smestila na vrhu impresivne strane, uočljiva iz daljine, deluje moćno i romantično, te podseća na neke svoje, daleko poznatije, evropske ‘’savremenike’’.
U blizini tvrđave napravljen je prostrani parking od kog do same tvrđave preostaje nekih 200 metara šetnje.
Stari grad Srebrenik je jedna od najočuvanijih srednjevekovnih tvrđava u Bosni i Hercegovini, a primetno je da je nedavno ceo prostor uređivan i rekonstruisan.
Do masivne kamene stene na kojoj je tvrđava, dolazi se preko drvenog mosta, a ulaz se naplaćuje simbolične 2KM.
Srebrenička tvrđava se prvi put spominje 15. februara 1333. godine u ugovoru (tzv Srebrenička povelja) koji su ovde sklopili Ban Stjepan II Kotromanić sa jedne i predstavnici Dubrovačke republike sa druge strane o ustupanje Stona, Pelješca, Prevlake i još nekih poseda Republici u zamenu za godišnji danak od 500 perpera.
Ovo impresivno zdanje koje se nalazi na listi nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine, bilo je dom bosanskog bana Stjepana Kotromanića sve do njegove smrti 1353.godine.
Srebrenik je pao pod mađarsku vlast 1393. godine, za vreme pohoda mađarskog kralja Sigismunda.
Od tada su učestali mađarski vojni pohodi na Bosnu.
Mađari su još u tri navrata zauzimali Srebrenik, 1405., 1408. i 1410. godine.
Tvrđavu su zatim dali kao poklon srpskom despotu Stefanu Lazareviću, iako je i dalje služila kao mađarski garnizon.
Kralj Stjepan Tomaš uspeo je da na kratko vrijeme tvrđavu vrati pod bosansku upravu 1433. godine, ali je već 1452. godine osvaja Đurađ Branković, nećak Stefana Lazarevića, koji je daje mađarskoj vlasti.
Osmanlije 1462. godine osvajaju Srebrenik, a iduće godine srušili su Bosansku kraljevinu.
Zbog logističkih neuspeha i iznenadne epidemije, Osmanlije su bile primorane da napuste Srebrenik, što je iskoristio Matija Korvin, koji je osvojio Srebrenik, a zatim ga 1464. godine predao titularnom kralju Bosne Nikoli od Iloka.
Iste godine osnovana je Srebrenička banovina.
Srebreničku banovinu Osmanlije osvajaju između 1510. i 1519. godine i u Srebreniku uspostavljaju svoju posadu.
Širenjem granica Osmanskog carstva na sever i severoistok, tvrđava gubi na značaju, stoga je ostala ili skoro ili potpuno napuštena.
Kao posledica ostaju nepopravljena oštećenja.
Posle Karlovačkog mira, tvrđava još jednom postaje strateški značajna.
Popravke su vršene u nekoliko navrata, prve već 1756. godine, ali njihov opseg i rezultat nije poznat.
Odlaskom poslednjeg vojnika, tvrđava biva potpuno napuštena od 1835. godine.
Stari grad Srebrenik se sastoji iz tri dela koji se nadovezuju jedan na drugi sa 4 kule i manjim dvorcem.
Donji deo sačinjavaju ulazna kapija sa pomoćnom zgradom i dvorištem.
Odatle se pored zaobljene kule stiže do platoa na kome se nalazi kasarna, odakle se kamneim strmim stepenicama stiže do kapije Gornjeg grada koju još zovu Srebrenička citadela.
Citadela se sastoji iz ostatka manjeg dvorca pored koga je velika okrugla kula Donžon.
Pogled je na sve strane impresivan, a ceo prostor je idealan za organizaciju različitih vrsta programa i priredbi što se iskreno nadam da će postati učestala praksa čime bi se animirao i privukao još veći broj turista i znatiželjnika da posete ovu nesvakidašnju kulturno – istorijsku i turističku atrakciju.
