Velika autobuska tura po južnoj Evropi – I deo (Milano-Monako-Nica-Kan)

Obzirom na činjenicu da je od putovanja koje opisujem u ovom blogu u nastavcima, prošlo skoro 15 godina, priča koja sledi više pripada rubrici ‘’kultura sećanja’’ nego što može biti korisna čitaocima u smislu aktuelnih i praktičnih informacija.

No, ovaj svojvrsni ‘’turistički podsetnik’’ svakako može da posluži kao eventalna inspiracija i ideja na osnovu koje bi se moglo organizovati neko slično putovanje.

Od mnoštva superlativa kojima bih započeo opis ove naše velike avanture, prvo što mi pada napamet je da je ovo bilo naše najnapornije i najkišovitije putovanje, ikada.

Preko 7000 kilometara u autobusu , ukupno 12 dana od kojih 4 noći ‘’na točkovima’’, jedna noć na brodu, s’ tim da smo bukvalno svakog dana imali  kišu, makar u simboličnoj količini, mada se većinom radilo o obilnim padavinama.

Pitanje je da li bih nešto slično mogao i želeo ponoviti, ali sam itekako svestan da se radilo o vremenu pre bookinga, pametnih telefona, društvenih mreža, a ono što je identično sa sadašnjicom je velika disporporcija između želja i finansijskih mogućnosti.

Možda sam i najvažniju stvar zaboravio da pomenem na početku opisa vremena u kome je bilo teže i komplikovanije organizovati neko evropsko putovanje – državljanima Srbije u proleće 2009. godine još uvek su bile potrebne vize za ulazak u zemlje EU (plus Švajcarska i Norveška), a to je proces koji je preko turističkih agencija ipak išao lakše.

Kada se sve to ima u vidu, odluka da odaberemo ovakvo putovanje u kojem ćemo više ‘’dotaknuti’’ nego ozbiljno obići mnoštvo svetskih poznatih destinacija, čini se ipak ispravnom.

Jer, kada i kako bi mi uspeli videti Monako, Nicu, Kan, Madrid, Lisabon, Sevilju, Granadu, Barselonu, Milano, u tako kratkom životu 😊 !?

Iako je zvaničan naziv aranžmana bio ‘’Putovanje u Portugaliju’’ i iako smo zaista najviše noćenja imali u Lisabonu, po prethodnom nabrajanju vidite da je putovanje obuhvatilo mnogo više destinacija i država.

Ova moja priča neće biti složena hronološki nego geografski pa će tako opis prve od tri celine započeti sa krajem putovanja i posetom Milanu, a nastaviće se sa prva dva, startna dana koje smo proveli na Azurnoj obali.

Putovanje je organizovala novosadska turistička agencija ‘’Sherry travel’, a aranžman je bio izuzetno finansijski povoljan.

Vođa puta bio je suvlasnik agencije, gospodin Stanko sa kojim je većina ekipe bila u drugarskoj varijanti, pa je i sadržaj putovanja ‘’skrojen’’ u dogovoru tipa ‘’ej društvo, gde ćemo ovog proleća putovati !?’’.

Dakle, i agencija i vođa puta su debitovali na ovoj ruti, te je broj grešaka i improvizacija ipak bio prevelik za moje živce.

Susretljiv i na izvestan način šarmantan, gospodin Stanko, svestan svojih organizacionih propusta, nalazio je načine za ‘’vađenje’’, a odlazak u Milano koji nije bio predviđen u zvaničnom programu, jedno je od ubedljivijih ‘’vađenja fleka’’ za sva lutanja, gubljenja kojih nije bilo malo na ovom putovanju.

Dakle, nakon što smo se iskrcali u Genovi posle celonoćne plovidbe iz Barcelone i ustanovili da ideja posete tom prelepom lučkom gradu nije moguća usled blokiranih ulica od strane demonstranata, odlučeno je da se pre finalne noćne vožnje ka Novom Sadu poseti čuveni Milano.

Drugi po veličini grad u Italiji sa oko 1,5 miliona stanovnika, sedište regije Lombardia, Milano je jedan od privredno (moda, dizajn, auto industrija, trgovina…) najznačajnijih gradova u Evropi.

Pre odlaska do centra grada, pauzu smo napravili ispred čuvenog fudbalskog stadiona San Siro / Giuseppe Meazza kojeg dele poznati milanski prvoligaši Inter i Milano.

Početak šetnje smo morali ozbiljno da odložimo dok se kiša iznad grada nije ispadala u monstruoznim količinama, no kao što rekoh ta pojava bila nam je svakodnevnica na ovom putovanju.

Start nam je bio sa trga Piazza Castello na kome se nalazi impresivno zdanje zamka Sforcesko (Castello Sforzesco), nekadašnjeg sedišta milanskih vojvoda.

U njemu se nalazi čak šest različitih muzeja, a poseban kuriozitet predstavlja mogućnost da u jednom od njih vidite poslednje delo čuvenog  Michelangela Buonarrotia.

Kada smo već kod ovog genijalnog umetnika treba reći da se u crkvi Santa Maria delle Grazie koja se nalazi kilometar jugoistočno od Piazze Castello, može videti njegovo najpoznatije delo – ‘’Tajna večera’’, naravno uz rezervaciju termina više meseci unapred.

Svojevrsni simbol grada i najpoznatija građevina Milana je katedrala Duomo di Milano koja se nalazi na centralnom gradskom trgu Duomo.

Trg se nalazi samo jedan kilometar udaljen od zamka i mesta odake smo krenuli u naše kratko razgledanje centra grada.

Ova raskošna crkva zidana je još u 14. veku, a turistima je omogućeno da se stepenicima ili liftom popnu na njen krov odakle se pruža savršen pogled na grad.

Na suprotnoj strani trga je statua ‘’oca nacije’’, kralja Italije Vittoria Emanuela II, koji je prvi vladar nakon 6. veka koji je vladao čitavom Italijom, u periodu od 1861. do 1878.

Sa severne strane trga nalazi se impozantno zdanje jednog od najpozantijih svetskih trgovačkih centara – Galleria Vittorio Emanuele II, raj za ljubitelje šopinga.

No, iako ne spadamo u ‘’šopingoholičare’’ prošetali smo se ovom galerijom i uživali u njenoj neobičnoj arhitekturi i predivnom enterijeru.

Galerija ima stakleni krov, kupolu visoku čak 39 metara, dok su podovi prekriveni grbovima Milana, Rima, Torina i Firence.

I, pored toga što što na prvi pogled deluje kao epicentar luksuza, mi smo se ovde okrepili pizzom i sokovima po sasvim normalnim cenama.

Dužina galerije je 105 metara i ona predstavlja svojevrsni šareni tunel koji spaja trgove Duomo i Scala.

Na ovom drugom smo ‘’bacili oko’’ na zdanje čuvene milanske opere La Scala.

Zgrada jedne od najpoznatijih svetskih operskih kuća datira iz 1778. godine, a u njoj se nalazi i muzej opere koji ćete znatno lakše (u finansijskom i organizacionom smislu) posetiti nego neku od predstava za koju ulaznice koštaju od 250 eura pa naviše.

Sezona tradicionalno počinje svake godine 7. decembara na dan sv. Ambrozija, zaštititnika Milana.

Razdaljina od Novog Sada do Milana iznosi ravno 1000 km, i ona se u idealnim uslovima poštovanja šengenskog sporazuma i nepostojanja graničnih kontrola, prelazi relativno brzo i lako, zahvaljujući da se svo vreme vozi po auto putu i da je jedina ‘’neravnina’’ na putu Fruška gora i ono nešto malo brežuljak pre Ljubljane.

E, sada sa kraja putovanja idemo na njegov sam početak, kada smo se nakon celonoćnog putovanja i pređenih 1300 km obreli u Monaku, toj najpoznatijoj kneževini na planeti i omiljenoj destinaciji svetskog džet-sata, središtu glamura i luksuza.

Ova država koja je, posle Vatikana, površinski najmanja istovremeno je najgušće naseljena zemlja na svetu – na površini od 2 km2 živi oko 33 000 stanovnika.

Još od davne 1297. godine Monacom vlada dinastija Grimaldi, kada je François Grimaldi osvojio lokalnu tvrđavu.

Jedini istorijski period  kada Grimaldijevi nisu vladali Monakom je onaj između 1793. i 1814. kada su tom teritorijom upravljali Francuzi.

Monako je bio protektorat Kraljevine Sardinije od 1815. do 1860. godine kada je Bečkim kongresom ustanovljena samostalnost Monaka Francusko-Monegaškim ugovorom.

Francuske opštine Menton i Roquebrune su bili delovi kneževine, dok se nisu 1848. godine proglasili slobodnim gradovima, da bi se tri godine kasnije priključili Francuskoj.

Do donošenja ustava 1911. godine Monako je bio apsolutna monarhija.

U junu 1918. godine dogovorena je ograničena kontrola Francuske nad Monakom.

Mnogi mešaju pojmove Monaco i Monte Carlo, pa treba reći da je Monte Carlo nekadašnja opština (komuna), jedna od četiri koje sačinjavaju Monaco.

Gledajući iz pravca našeg dolaska, od Italije, nakon Monte Carla ređaju se nekadašnje komune La Condamine, Monaco de Ville i Fontvieille koje sačinjavaju današnju teritoriju kneževine Monaco.

Za turiste, najzanimljiviji je deo Monaco de Ville, jer se na toj ogromnoj steni (Monaška stena) koja se proteže visoko iznad mora nalaze najznačajnije i najzanimljivije građevine u gradu – državi.

Naša šetnja započela je u blizini impozantne zgrade Okeanografskog muzeja (Musée Océanographique), koju je podigao princ Albert I, veliki zaljubljenik u morske dubine.

Većina izloženih eksponata potiče upravo iz prinčevih ekspedicija, a glavna trakcija muzeja je veliki akvarijum sa preko 4000 morskih organizama.

Rad muzeja usko je povezan sa delovanjem i radom čuvenog okeanografa, istraživača i avanturiste Žakoa Kustoa (Jacques Cousteau), koje je bio njegov upravnik preko 30 godina.

U neposrednoj blizini muzeju su čuveni vrtovi Svetog Martina, fantastična zelena oaza na jugozapadnoj strani litice.

Ovaj fantstični park koji datira iz 1830. godine prepun je veličanstvenih cvetnih aranžmana, alepskih borova, žutih agava, ostataka srednjovekovnih zdanja, skulptura i spomenika, a sve to je raspoređeno na desetak terasica sa kojih se pruža nezaboravan pogled na Sredozemno more i delove ovog grada – države.

Idući prema krajnjoj zapadnoj strani stene sve dublje se ulazi u zaliv – luku Fontvielle, ispunjenu luksuznim jahtama i okruženu zgradama sa modernim stanovima i apartmanima.

Iznad vrtova Svetog Martina  dolazimo do jedne od najpoznatijih građevina u Monaku – katedrale Bezgrešnog začeća, odnosno Monaške katedrale.

Katedrala je sagrađena u 19. veku (radovi su trajali od 1875. do 1887.) na mestu nekadašnje crkve Svetog Nikole, pa se ponekad i ovaj naziv može pronaći u upotrebi.

Mislim da je većini ljudi jedna od prvih asocijacija na Monako čuvena ljubavna priča čiji su glavni akteri bili holivudska lepotica Grejs Keli (Grace Kelly), i vladar Monaka Princ Renije III (Rainier III), o kojoj su napisani bezbrojni članci, knjige i snimljeni filmovi i koja se nažalost okončala tragičnom pogibijom princeze Kelly u saobraćajnoj nesreći 1982. godine.

Princeza i njen muž koji je preminuo 23 godine nakon njene smrti, kao i raniji monaški prinčevi, sahranjeni su u ovoj katedrali.

U okolini katedrale je još nekoliko crkava i kapelica, zgrade koje priapadaju vladi Monaka, sud itd. dok centralno mesto na najvišoj tački Monaške stene zauzima trg na kojem se nalazi Prinčeva palata (Palais de Monaco), dom kneževske porodice Grimaldi.

Palata je sagrađena 1191.godine kao đenovska tvrđava, a od 1297. je rezidencija Grimaldijevih i svoju funkciju od tada nije menjala.

Zanimljivost je da monaški kneževi, za razliku od drugih evropskih vladarskih porodica, nisu sebi gradili druge palate i dvorce nego su ovu palatu dograđivali i restaurirali tokom vekova.

Razlog je prozaičan – nije bilo mesta za nova zdanja na ovako malom prostoru koji im je bio na raspolaganju.

Ko može da ‘’našteluje’’ tajminge u svom obilasku Monaka treba da zna da se svakog dana u 11.55h ispred glavnog ulaza u palatu održava mala ceremonija smene kneževske straže.

Sa trga se praktično vidi cela kneževina, a pogled na uvalu – luku Hercule koja se nalazi sa severne strane Monaške stene je najčešći motiv sa razglednica i turističkih brošura.

Naravno da se tokom šetnje turisti susreću sa mnoštvom detalja koje asociraju na jedan od najpoznatijih sportskih događaja koji se ovde održava svakog proleća – trku Formule 1 ulicama grada, čija je startno – ciljna ravnina upravo u pomenutoj luci.

Na top listi poznatih zdanja Monaka visoko se kotira svetski poznata kockarnica – Casino de Monte Carlo i najskromniji turistički obilazak kneževine je nezamisliv bez fotografisanja ispred ovog atraktivnog mesta.

Naziv kazina sugeriše njegovu lokaciju upravo u četvrti Monte – Carlo, sa druge strane luke Hercule, nasuprot Monaškoj steni.

Ova poznata znamenitost smeštena je u zgradi Belle Epoque u kojoj se nalazi opera (Opéra de Monte-Carlo) i uprava baleta Monte Karla (The Monte Carlo Ballet).

Zgradu je osmislio Charles Garnier, poznati arhitekta pariske Opere, a otvorena je 1875. godine.

Impresivnu unutrašnjost koja je motiv raznih filmova od James Bonda do Oceanovih 11, moguće je videti ukoliko ste punoletni, solventni i prikladno obučeni (odelo, kravata itd.).

Ispred kazina videli smo primerke automobila koje zaista mislim da sam jedino viđao u filmovima sa tajnim agentom 007 😊

Na samo 8 kilometara od centra Monaka, u pravcu Nice, nalazi se seoce Eze, koje je bilo naše naredno odredište.

Ovde smo posetili muzej čuvene parfimerije Galimard (Parfumerie Galimard Eze-Village).

Kratki obilazak podrazumeva priču o istoriji i načinu proizvodnje ovih prefinjenih mirisa.

Prikazan je svaki korak u procesu, od ekstrakcije iz cveta do proizvodnje samog parfema.

Naravno, obilazak se završava u bogato opremljenom prodajnom salonu.

Do Nice, hotela i željno iščekivanog kreveta, preostalo je samo 13 km, što je svakako bila dobra vest u predvečerje ovog dugog, sadržajnog i napornog dana.

Nica je administrativni, poslovni i kulturni centar Azurne obale.

Veoma je značajna turisticka destinacija, drugi je grad u Francuskoj po broju smeštajnih kapaciteta, raspolaže sa 4500 m plaža, preko 200 hotela i 15.800 apartmana.

Najposećeniji je grad francuske rivijere, a nakon Pariza drugi u celoj Francuskoj po turističkom prometu.

U gradu živi oko 350 000 stanovnika.

Najpoznatiji deo Nice je tzv. novi deo grada koji se ‘’raširio’’ duž celog ovalnog zaliva i koji je prepun širokih avenija sa mnoštvom cveća, palmi i drugog zelenila.

Hotelčić u kome smo bili smešteni nalazi se na odličnoj lokaciji, u kvartu između železničke stanice i jedne od glavnih gradskih avenija Jean Médecin, tako da smo uprkos umoru, nakon kratkog predaha i konačne posete kupatilu, krenuli u (pred) večernju šetnju centrom grada.

Sličnu maršrutu smo ponovili i sutradan ujutro pa je to razlog isprepletenosti noćnih i dnevnih snimaka.

U neposrednoj blizini našeg hotela nalazi se najveća crkva u gradu – bazilika Notre-Dame de Nice, gotičko zdanje iz 1868.

Mnogi ovu crkvu nazivaju katedralom, no ‘’prava’’ katedrala (Cathédrale Sainte-Marie et Sainte-Réparate de Nice) se nalazi na oko 1 km jugoistočno, nedaleko od centralnog trga i šetališta uz more.

Katedrala je sagrađena 1685. godine, posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice, a od 1906. je klasifikovana kao spomenik od nacionalnog značaja.

Centralni gradski trg koji je ime dobio po vojskovođi André Massénu, danas izgleda pomalo drugačije u odnosu na vreme naše posete.

Trg se konstatno, dugi niz godina, restaurirao i menjao izgled, a finalno izdanje dobio je 2011. godine (mi smo bili dve godine ranije) kada je čuvena Fontana sunca (Fontaine du Soléil) dobila sedam metara visoku mermernu statuu Apolona, koji je zbog svoje nagosti više puta premeštan na različite lokacije po gradu.

Od ovog trga kreću svi gradski bulevari, a promenada koja se proteže preko njega u pravcu jugozapad – severoistok bogata je drvećem, travnjacima, cvećem, fontanama…

Između trga i mora nalazi se stari deo Nice (‘’Vieille Ville’’), prepun fotogeničnih, uskih uličica, trgova i lepih zdanja.

Tu je najpopularnija gradska pijaca ‘’Cours Saleya’’, mnoštvo restorana, barova, pekara, idealna destinacija za opušteno lutanje.

Najpoznatija gradska avenija je čuveno ‘’Englesko šetalište’’ (Promenade des Anglais) koje se pruža celom dužinom zaliva, između gradske plaže i reda popularnih restorana, kockarnica i hotela, od kojih je najpoznatiji ‘’Le Negresco’’.

Ovaj ‘’hotel-muzej’’ kako ga još zovu, datira iz 1912. godine, a njegova unutrašnjost ukrašena je umetničkim delima francuskih slikara, ali i jednog Pabla Picasa.

Plaža je šljunčana, tokom letnje sezone u većoj meri zauzeta od strane hotela, no i pored toga svako može pronaći ‘’svoje mesto pod suncem’’ .

Još kao klinac, listajući razne turističke monografije i gledajući gomilu filmova snimljenih na ovim atraktivnim lokacijama, maštao sam o putovanju na Azurnu obalu, doživljavajući je zbog svog tog sjaja i glamura kao nešto teško dostižno, kao neku top destinaciju koju kada ‘’osvojim’’, čitav svet će biti moj.

Ne znam baš da li su baš sva moja initimna očekivanja bila ispunjena (tamni oblaci + kiša i kratkoća vremena koje smo imali na raspolaganju), ali momenat koji svakako spada u one koji se pamte i posebno ističu je impresivni pogled na grad i more sa vidikovca na brdu Colline du Chateau.

Radi se o prostoru koji je nekada zauzimala vojna citadela sagrađena u 11. i potpuno razorena u 18. veku.

Brdo se nalazi na malom poluostrvu od kojeg započinje šetalište i plaža sa zapadne strane, dok  je sa istočne  prirodna barijera dubokog i uskog zaliva u kome se nalazi gradska luka.

Do vrha brda se može doći penjanjem uz bezbroj stepenica ili liftom za one sa manje kondicije.

Na brdu se osim vidikovca nalazi prelepo uređen park sa veštačkim vodopadom, arheološke iskopine, barovi, sportski tereni itd.

Na kraju obilaska Nice, posetili smo najveću pravoslavnu bogomolju u zapadnoj Evropi, rusku crkvu Svetog Nikole.

Ova impresivna građevina koja svojim spoljašnjim izgledom neverovatno podseća na crkvu svetog Vasilija Blaženog na Crvenom trgu u Moskvi, sagrađena je 1912.godine i svojevrsni je podsetnik na vreme kada se veliki broj Rusa naselio duž Azurne obale.

Nalazi se na mestu nekadašnje Nikolajevske kapelice podignute 1869. godine u čast kneza Nikolaja Aleksandrovića koji je u svojoj 22. godini preminuo upravo u Nici.

Osim ove, postoje još tri ruske crkve na Azurnoj obali, još jedna u Nici, jedna u Kanu i jedna u Sanremu.

Popodne, tog trećeg dana našeg putovanja, proveli smo u Kanu (Cannes), toj svetskoj prestonici glamura i filmskog džet – seta, šetajući čuvenom La Croisettom i psihofizički se pripremajući za napornu noć pred nama.

Naime, valjalo je preći 1300 km do Madrida, naše naredne destinacije.

Ovo nekadašnje ribarsko mestašce koje je od 19. veka postalo meka raznoraznog bogataškog sveta, danas broji nešto preko 70 000 stanovnika.

Kan je od Nice udaljen 35 km, a mi smo naše razgledanje grada započeli iz centralne gradske luke (IGY Vieux-Port de Cannes), prepune luksuznih jahti, koje kao da su se međusobno utrkivale u lepoti i raskoši.

Luka je izgrađena pedesetih godina prošlog veka, a od jakih morskih vetrova,  ‘’štite’’ je tzv. lerinska ostrva od kojih je najveće i najpoznatije Sainte – Marguerite.

Na ovom ostrvu nalazio se zatvor u kojem je desetak godina robijao čuveni ‘’čovek sa gvozdenom maskom’’, jedan od najčuvenijih zatvorenika u francuskoj istoriji i inspiracija za mnoga književna i filmska dela.

Zatvor i njegova ćelija mogu se posetiti organizovanom turističkom turom.

U svoje vreme, ostrvima kao i brdom koje se uzdiže iznad grada, gospodarili su Rimljani.

Na pomenutom brdu na kojem se nalazi stari grad Le Suquet, bio je rimski logor, da bi u XII veku monasi zauzeli celu oblast, a na vrhu brda izgradili dvorac koji je danas muzej (Musee de la Castre).

Da se vratimo našoj šetnjici – odmah uz luku nalazi se “Palais des Festivals”, dom Filmskog festivala u Kanu.

Ova velika kongresna dvorana je otvorena za javnost 1982. godine, na mestu gde se nekada nalazio kazino.

Na čuvenom crvenom tepihu gužva od turista željnih fotografisanja na ovoj ‘’stazi slavnih’’ , permanentna je i velika.

Odmah uz dvoranu nalazi se mali park u kome turisti mogu videti otiske šaka brojnih poznatih filmskih zvezda, fotografisati se sa nekom od animacija popularnih likova, a klinci mogu uživati u vožnji Le Grand Carrouselom.

Ovo je ujedno i početna tačka bulevara La Croisette koji se proteže duž 2 km ovalnog zaliva i završava podno tvrđave i stare luke sa suprotne strane od festivalske dvorane i nove luke.

Jedna za drugom ređaju se prodavnice i butici najpoznatijih svetskih brendova – Coco Chanel, Dolce&Gabbana, Dior, Prada, Louis Vuitton, ekskluzivni restorani i hoteli, zaključno sa najpopularnijim ‘’Carltonom’’ u kojem odseda najveći broj ”zvezda” tokom trajanja filmskog festivala i u kome se soba rezerviše godinama unapred.

Za razliku od Nice, ovdašnja plaža je peščana i jedna od najlepših na celoj Azurnoj obali.

Veći deo je, naravno, privatan i u vlasništvu hotela i restorana, no postoji deo koji javan i dostupan svima.

Ne pamtim da sam negde video takvo savršenstvo ‘’umetnosti u pesku’’ kao što je to bilo baš na ovoj plaži.

No, opuštaja i uživanja je bilo dosta, valjalo nam je krenuti na dugačak put, čekala nas je moćna i veličanstvena Španija, o čemu pišem u nastavku.