by Posle veoma prijatnog, i konačno sunčanog, prepodneva provedenog u Madridu usledila je petočasovna vožnja do još jedne prestonice na Iberijskom poluostrvu – Lisabona, glavnog grada Portugala i destinacije o kojoj sam dugo vremena maštao.
Tih 630 km koliko je rastojanje između ova dva prelepa grada prošla su brzo i nekako ‘’bezbolno’’ u odnosu na sve ostale relacije na ovom dugačkom putovanju.
Koliko je činjenica da nam je smeštaj bio na 25 kilometara od centra Lisabona bila na prvi pogled logistički nezgodna, toliko nam je sa druge strane omogućila da vidimo i doživimo još nešto novo i zanimljivo.
Naime, naš hotel ‘’Eden’’ se nalazio na obali Atlantskog okeana u mestu Estoril, svetski poznatom turističkom središtu popularnog kod klijentele sa ‘’dubljim džepom’’.
U ovom mestu koje se administrativno vodi kao četvrt susednog Cascaisa, nalazi se jedna od najpoznatijih svetskih kockarnica, a do pre dvadesetak godina u Estorilu su se vozile i trke Formule 1.
Preko potreban odmor nakon nekoliko noći provedenih u autobusu usledio je na najboljem mogućem mestu, komforna soba sa veličanstvenim pogledom na Atlantski okean i okolna naselja.
Prvi neposredan dodir sa Portugalijom momentalno je ispunio naša očekivanja – divni i srdačni ljudi, opuštena atmosfera i osećaj kao da si kod kuće.
Potraga za mestom gde bi mogli nešto večerati po pristojnim cenama je vrlo kratko trajala – prvi lokal u koji smo kročili na šetalištu pored mora (okeana) u potpunosti nas je zadovoljio u svim segmentima, od cene do ambijenta sve je bilo perfektno, idealno mesto za punjenje baterija pred nastavak turističkih obilazaka.
Cascais, uključujući Estoril za kog smo rekli da mu administrativno pripada, prostiru se duž rivijere Estoril-Sintra (Costa de Estoril-Sintra zvane i Costa de Lisboa), ta rivijera počinje 15-ak km zapadno od Lisabona od mesta Carcavelos i proteže se sve do Guincha na severozapad.
Cascais je od nekadašnjeg ribarskog seoca izrastao u nadaleko slavno i poznato mesto krajem XIX veka kada je portugalski kralj Luis I upravo tamo podigao svoju letnju rezidenciju.
Od te 1870. godine Cascais postaje mondenska destinacija koju rado posećuju mnoge ”krunisane glave” i članovi njihovih porodica.
I, tokom II svetskog rata mnoge prognane kraljevske porodice su svoje utočište pronašle upravo u ovim krajevima, što zbog ugodne klime, a još više zbog portugalske neutralnosti.
Novi talas naseljavanja zadesio je Cascais kada je Portugalija pristupila Evropskoj zajednici, a najveći broj novih vila i apartmana sazidali su bogati Skandinavci u periodu od 1986. do 2000. godine.
Danas Cascais ima veliku marinu, mali aerodrom za prihvat privatnih aviona, deset golf igrališta i brojne peščane plaže u i oko grada.
Mi smo uspeli kratko da prošetamo po gradu nakon povratka sa izleta u Sintru (iako to nije bilo predviđeno zvaničnim programom) i oduševili se sa mnogobrojnim šarmantnim trgovima, slatkim uličicama i dugačkim šetalištem uz okean kojim smo se vratili do našeg hotela.
Posebno nam je bilo zanimljivo da gotovo nikog nismo sreli tog kasnog, aprilskog popodneva, mesto je delovalo kao da je napušteno.
Ponoviću, radi se o putovanju iz 2009. godine, pretpostavljam da je danas ipak drugačije.
Idemo sada, konačno, u Lisabon, glavni grad Portugalije i najzapadniju evropsku prestonicu.
Definitivno je to jedan od najlepših gradova u kojima sam bio, mesto nesvakidašnje lepote, zanimljivog sadržaja i neobičnog geografskog položaja.
U samom gradu živi oko 550 000 stanovnika, no sa prigradskim naseljima njihov broj se penje na čak 2,9 miliona, što praktično znači da u širem području Lisabona živi gotovo četvrtina stanovništva celog Portugala.
Izgrađen je na brežuljkastom terenu te mu nadmorska visina varira od 0 do 90 metara, s tim da je centralni deo grada na oko 50 metara visine.
Lisabon se nalazi na ušću najduže reke Iberijskog poluostrva Tejo (Težo) u Atlantski okean.
Radi se o širokom, levkastom zalivu tzv. estuaru, koji predstavlja strateški važno mesto jer omogućava ulaz i većih brodova.
Posmatrajači Tejo sa različitih tačaka u gradu teško vam je da se naviknete na činjenicu da se radi o reci a ne o moru, što dovoljno govori o impresivnim dimenzijama zaliva.
No, ono šta će možda biti najilustrativniji podatak o veličini estuara je dužina mosta Vasco de Gama podignutog preko zaliva povodom Svetske izložbe 1998. godine.
Dužina ovog najdužeg evropskog mosta iznosi neverovatnih 17 kilometara i mi smo imali čast da upravo preko njega doputujemo u Lisabon.
Što se istorije grada tiče ovde ću samo kratko pomenuti da je kao i u pričama o Sevilji i Granadi veliki trag na istoriju i izgled grada imao period kada su Iberijskim polustrovom vladali Mavari.
Lisabon je luka iz koje je kretala većina portugalskih moreplovačkih ekspedicija u kojima su otkrivani ”novi svetovi” i iz njih dovlačena silna bogatstva, zahvaljujući čemu je portugalska prestonica tokom XVI veka posatala najbogatiji grad Evrope.
Najcrnji datum u gradskoj istoriji je 1. novembar 1755. godine kada je u razornom zemljotresu stradalo oko 40 000 ljudi i porušeno 85% zgrada.
U Lisabonu je 1908. godine ubijen Carlos I, a nakon dve godine izveden je republikanski udar koji je ukinuo monarhiju.
Za vreme Drugog svetskog rata, Lisabon je bio jedna od retkih neutralnih i otvorenih evropskih atlantskih luka, tako da je preko nje izbeglo oko 100 000 ljudi u USA, ali i mesto žive špijunske aktivnosti.
Takozvanom ”Karanfilskom revolucijom” odnosno vojnim pučem kojeg je izvela grupa levo orijentisanih oficira, 25. aprila 1974. svrgnuta je sa vlasti najdugotrajnija diktatura u istoriji Evrope – desničarski autortativni režim Estado Novo koji je Portugalom vladao od 1926.
Lisabon je podeljen na tzv. bairros tj. četvrti koje nemaju između sebe precizno povučene granice.
Mi smo za taj jedan dan našeg obilaska grada uspeli da ‘’dotaknemo’’ znamenitosti i turističke atrakcije u tri centralne četvrti – Baixa (Bajša), Alfama i Belem.
U razgledanje smo krenuli sa trga Restauradores u četvrti Baixa (donji grad Lisabona) koja je u potpunosti sagrađena nakon razornog zemljotresa iz XVIII veka.
Pun naziv četvrti je Baixa Pombalina, a ime je dobila po markizu od Pombala, tadašnjem premijeru Portugala koji je na sebe preuzeo rukovođenje obnovom grada.
Trg Restauradores posvećen je uspostavljanju nezavisnosti Portugala nakon šest decenija vladavine Španaca u XVII veku.
Na trgu je zgrada teatra Eden, a na njega se sa severne strane nadovezuje Avenija Liberdade, najskuplja šoping ulica u Portugalu, u kojoj se osim ekskluzivnih prodavnica nalazi i mnoštvo stranih ambasada.
Nastavljajući šetnju prema južnoj strani, odnosno prema reci Tejo, za 300 metara stižemo na još jedan od poznatih trgova u ovom delu grada.
Trg kralja Pedra IV mnogo je poznatiji kao trg Rosio i on je jedan od glavnih gradskih trgova još od srednjeg veka.
Na severnoj strani je zgrada nacionalnog pozorišta, a u centralnom delu je spomenik kralju Pedru IV okružen fontanama.
Levo od pozorišta je prelepa zgrada železničke stanice Rossio (Estação de Caminhos de Ferro do Rossio), izgrađena 1882.godine, koja je dugo nosila naziv Centralan stanica – Estação Central.
Nedaleko od trga nalazi se crkva svetog Dominika (Igreja de São Domingos – Santa Justa) iz XIII veka.
Ovo je svojevremeno bila najveća crkva u gradu koja je često bila domaćin kraljevskih venčanja.
Samo jedan blok zgrada deli trg Rosio od trga Figueras (Trg smokvinog drveta), još jednog u nizu u ovom delu grada.
Na mestu današnjeg trga pre velikog zemljotresa bila je bolnica, a sve do polovine 20. veka na njemu je bila pijaca na otvorenom.
Trg je prepoznatljiv po spomeniku kralju Žoau I od Portugalije (João I de Portugal) , vladaru sa kraja XIV i početka XV veka.
Sa trga se lepo vidi zamak Sao Žorže (Castelo de São Jorge) koji se nalazi na istoimenom brdu iznad centra grada.
Jedna od najpoznatijih turističkih atrakcija u ovom delu grada je Elevador de Santa Justa,lift u obliku tornja.
Napravljen je 1902. na osnovu projekta jednog od saradnika čuvenog Gustava Eiffela, Raoula Mesniera du Ponsarda.
Ova neobična građevina napravljena je od livenog gvožđa, ukrašena filigranom, ima dva lifta koji mogu prevesti 25 ljudi odjednom na visinu od 45 metara.
Pokretanje lifta Santa Justa je najnapredniji tehnološki projekat u Evropi u to vreme.
Ulica Augusta, prepuna suvenirnica, radnjica, uličnih svirača i tradicionalnih restorana, jedna je od popularnijih u gradu i odiše tom očaravajućem i opuštajućom atmosferom koja mi je jedna od prvih asocijacija na Lisabon, posle toliko godina.
Horizontalna slika u sredini, prva, gornja od tri u nizu i danas krasi našu dnevnu sobu…
Spustivši se Augustom skroz do reke Tajo, odnosno do trga Komersio (Praça do Comércio), završili smo obilazak ovog dela grada, četvrti baixa.
Na ovom ogromnom trgu, pravougaonog oblika, pre velikog zemljotresa nalazila se Kraljevska palata, a danas njime dominra Trijumfalna kapija.
Na njoj se nalaze istaknute ličnosti iz portugalske istorije poput Vasca De Game i markiza Pombalina, kao i figure koje simbolišu hrabrost, pamet i slavu.
Ko je zainteresovan, može da se za 3,50 eura popne na kapiju i uživa u pogledu.
Nažalost, trg je bio u fazi rekonstrukcije pa nismo uspeli da uživamo u potpunosti u njegovoj grandioznosti.
Lokacija koju svaka autobuska tura po gradu poseti je prostor – brdašce između Trga markiza de Pombala i Parka Eduarda VII.
Kao što u uvodu spomenuh, grad je raspoređen na brojnim brežuljcima, a gde su brežuljci tu su i vidikovci, pa je ovo jedno od mesta sa lepim pogledom na grad.
U centralnom delu trga sa kružnim tokom saobraćaja je spomenik markizu Pombalu i odatle kreće, ranije pominjana Avenija Liberdade.
Park je dobio ime po kralju Ujedinjenog kraljevstva Edvardu VII koji je posetio Lisabon 1903. u nameri da ojača Anglo – portugalski savez.
U parku u kojem se svake godine održava sajam knjiga, nalazi se bašta sa staklenicima i bivši portugalski paviljon sa svetske izložbe održane u Rio De Janeiru 1926.
Na severnoj strani parka vijori se najveća portugalska zastava na svetu.
Koncentracija znamenitosti privlačnih najvećem broju turista koji posećuju Lisabon, najveća je u četvrti Belem.
Ovaj deo grada koji je dobio naziv po portugalskoj reči za Vitlejem, svoj procvat doživljava između XV i XVII veka u vreme otkrića novih morskih, trgovačkih ruta, jer su tadašnji brodovi isplovljavali upravo iz Belema.
Najpoznatiji i najfotogeničniji simbol Lisabona je toranj Belem.
Nekadašnje odbrambeno zdanje i poslednja/prva građevina koju su moreplovci mogli da vide prilikom isplovljavanj/uplovljavanja u lisabonsku liku, danas je ‘’must see’’ turistička destinacija.
Četvorospratni toranj je izgrađen tokom XVI veka na rečnom ostrvu koje se nakon velikog zemljotresa, pošto je Tejo promenio svoj tok, spojilo sa obalom.
Jedno vreme je služio kao zatvor, a tokom XIX veka imao je ulogu svetionika.
Padrão dos Descobrimentos – spomenik otkrićima, još jedna popularna turistička destinacija u ovom delu grada, nalazi se na nekih 900 metara udaljenosti od tornja Belem.
Šetajući se između ove dve atrakcije posetioci prolaze pored male marine i svetionika koji nikada nije bio u funkciji nego je napravljen kao eksponat za Svetsku izložbu 1940.
Spomenik otkrićima datira iz 1960. a napravljen je na petstotu godišnjicu smrti Henrika Moreplovca, sponzora pomorskih ekspedicija čiji epilog je bila kolonizacija Madeira, Azorskih i Zelenortskih ostrva.
Spomenik sadrži omaž najznačajnijim ličnostima (njih 33) iz vremena otkrića novih svetova – istraživačima, kraljevima, naučnicima, misionarima, naučnicima i umetnicima.
Moguće je popeti se na vrh ovog interesantnog zdanja odakle se najbolje vidi impresivni, oslikani kompas na trgu pored spomenika.
Na kompasu su ucrtane neke od najznačajnjih istraživačkih ruta iz ‘’doba otkrića’’.
Tačno naspram spomenika Padrão dos Descobrimentos nalazi se možda i najmonumentalnija građevina u Lisabonu, manastir Žeronimos (Mosteiro dos Jerónimos).
Između njih su dva bulevara i prelepi vrt Jardim da Praça do Império.
Manastir Žeronimos izgrađen je na mestu kapelice u kojoj se 1497. godine čuveni moreplovac Vasco de Gama sa članovima svoje ekspedicije molio noć pred putovanje koje će otkrićem plovnog puta između Evrope i Azije (Indije) umnogome usmeriti buduće istorijske tokove
Izgradnja manastira započela je 1502. godine i trajala je punih 50 godina.
Nakon što je izgradnja manastira završena i u njemu sahranjen Vasco de Gama, on postaje svojevrsno svetilište za sve moreplovce koji su iz obližnje luke kretali na daleka putovanja.
Osim Vasca de Game u manastiru su položeni posmrtni ostaci nekoliko portugalskih kraljeva i drugih važnih ličnosti iz portugalske istorije.
Tu je sahranjen i najznačajniji portugalski pesnik Luís Vaz de Camões, čiji se datum smrti (10.06.1582.) obeležava kao Dan Portugala, najvažniji nacionalni praznik.
Ovaj književnik je najpoznatiji po epskom delu ‘’Os Lusiadas’’ (Luzitanci) čija je tema upravo pronalazak puta do Indije oko Afrike.
U neposrednoj blizini manastira nalazi se Predsednička palata.
Ova nekadašnja kraljevska palata je od 1910. godine zvanična rezidencija portugalskih predsednika.
Deo palate je pretvoren u muzej, pa se tu mogu npr. videti svi pokloni koje su predsednici dobili od drugih vladara i poznatih ličnosti, proučiti istorija republike i nacionalni simboli itd.
Sa obale smo se vratili do centra grada i napravili, sad već neophodnu, pauzu za kaficu i osveženje pred popodnevni deo razgledanja grada.
Predah je istovremeno bio koristan radi prikupljanja dodatne energije za uspon koji nas je čekao, jer smo se namerili u ‘’osvajanje’’ brda Sao Žorže (São Jorge) i istoimene tvrđave, još jednog prepoznatljivog simbola grada.
Ovo je ujedno značilo da ćemo malo ‘’lutati’’ po još jednoj gradskoj četvrti – Alfami, najstarijem i najinteresantnijem delu Lisabona.
Glavna alternativa ovoj šetnji po strmim gradskim ulicama je vožnja tramvajem, najpopularnijim vidom prevoza u Lisabonu.
Većina ovih fotogeničnih lepotana je napravljena u retro stilu, a posebno je popularan žuti (u novijim verzijama u kombinaciji sa crvenom bojom), drveni tramvaj na liniji 28, koji je čest motiv na suvenirima i razglednicama.
Nastavljajući uspon ulicom Largo da Se, vrlo brzo smo se obreli pred najstarijom i najvažnijom crkvom u gradu, Lisabonskom katedralom Santa Maria Maior de Lisboa, koju većina lokalaca zove kratko i jasno – Sé.
Crkva je sagrađena u XII veku na mestu gde su Mavari, u svoje vreme, sagradili glavnu džamiju.
Katedrala sa svojim kamenim zidovima i moćnim tornjevima više liči na tvrđavu nego na crkvu, što nije slučajno jer su ih Portugalci tokom srednjeg veka namerno gradili na način da mogu da vrše dvojaku funkciju, religijsku i vojno-odbrambenu.
Na putu ka zamku posetioci vrlo često nailaze na vidikovce sa kojih se pruža pogled na grad i reku iz različitih uglova, a jedan od njih je Santa Luzia koji se nalazi uz istoimenu crkvicu.
Statistika kaže da je zamak Sao Žorže najposećenija turistička znamenitost u gradu, a istoimeno brdo na kojem je sagrađen najviše je u Lisabonu.
Utvrđenje su podigli Vizigoti tokom V veka, a Mavari su ga proširili u XI.
Zamak je tokom vekova menjao svoj izgled i veličinu, a za njegovo zlatno doba smatra se period između XIII i XVI veka kada su u njemu živeli portugalski kraljevi.
Jedan od najznačajnijih događaja koji se odigrao u zamku je onaj iz 1503. godine kada je Vasca de Gamu po povratku sa uspešnog putovanja do Indije oko afričkog kontinenta, primio portugalski kralj.
Sveobuhvatna rekonstrukcija zamka urađena je 1938. godine, a danas se nalazi na listi spomenika od nacionalnog značaja Portugala.
Zamak se sastoji od 11 kula od kojih su najznačajnije Torre de Menagem (Kula kule), Torre do Haver ou do Tombo (Kula bogatstva ili Kula trubača), Torre do Paco (Kula palate), Torre da Cisterna (Kula cisterne) i Torre de Sao Lourenco (kula Svetog Lovre) smeštene niz brdo.
U jednom dvorištu se nalaze ruševine i poznata “Vrata izdaje” koja su u istoriji služila kao ulaz i izlaz za tajne službenike.
Sa zamka se pruža pogled na ceo grad i mislim da nema turiste koji poseti Lisabon, a da nema fotografiju sa ovog vidikovca.
U okviru zamka se nalaze muzej, restoran i bar.
Kako izgleda moderni Lisabon proverili smo u četvrti Parque das Nações, koja se nalazi u istočnom delu grada, u blizini mosta Vasco de Gama, pominjanog na početku bloga.
Naravno da ni jedno kolektivno, turističko, autobusko putovanje ne može da prođe bez nekoliko sati odvojenih za ‘’šopingholičare’’ koji su svoju strast zadovoljili u tržnom centru Vasco de Gama, a koji je samo jedan segment ogromnog kompleksa, nekadašnjeg izložbenog prostora Svetske izložbe 1998.
Tu su brojni hoteli, restorani, bioskopi, koncertne dvorane, kazina i ono što je nas najviše zanimalo – akvarijum, jedan od najvećih u Evropi.
Oceanário de Lisboa izgrađen je na molu u veštačkoj laguni i ima veliku kolekciju 450 morskih vrsta koju čini oko 16 000 jedinki!
Glavna atrakcija okenarijuma je masivni rezervoar od 1000 m2 sa 5 000 000 litara vode i sa četiri akrilna prozora od po 49 m2. Dubina mu je 7 metara i njemu živi oko 100 vrsta iz celog sveta,uključujući ajkule, raže, barakude, škarpine i murine. Jedna od glavnih atrakcija je velika sunčanica.
U četiri rezervoara koji se nalaze oko velikog centralnog prikazana su četiri različita staništa sa njihovom autohtonom florom i faunom: severnoatlantska stenovita obala, obalna linija Antarktika, šume morskih algi Pacifika i tropski indijski koralni grebeni.
Na prvom spratu se nalazi dodatnih 25 tematskih akvarijuma.
Nažalost, priču oko akvarijuma ne mogu da potkrepim sa ličnim fotografijama, jer je u vreme naše posete fotografisanje bilo zabranjeno, verovali ili ne!
Pretpostavljam da je danas to skroz druga priča…
Ovde se završio naš sadržajni dan u Lisabonu, a već narednog jutra usledila je nova, zanimljiva avantura – izlet do čuvene Sintre uz obilazak nekoliko destinacija na obali okeana, što će biti tema posebnog bloga.
Što se Lisabona tiče to je grad u koji se svako ko ga poseti ”zaljubi na prvi pogled”.
Nekako se stidlivo pojavljuje u na listama popularnih turističkih destinacija u konkurenciji sa Rimom, Parizom, Londonom, Barcelonom, Venecijom, Bečom, Budimpeštom, Amsterdamom itd, što je potpuno nezasluženo.
Prvom zgodnom prilikom proverite ovu moju tvrdnju i nećete se pokajati!
Ostali blogovi sa istog putovanja:
